Scipeáil chuig ábhar

Troscán na 18ú hAoise

18th century chairs

Leis an bhfás i gcúrsaí trádála agus an fhorbairt eacnamaíoch, chomh maith leis an ngné den neamhspleáchas polaitiúil, rinneadh aicmí na huasaicme le talamh agus na gceannaithe an-saibhir in Éirinn den 18ú hAois.

Níl muintir na tíre seo buartha faoi thithe maithe a bheith acu ná níos mó troscáin a bheith acu ná mar is gá.

                                           - Mary Granville (1700-1788), scríbhneoir

Bhain bailte agus cathracha tairbhe as na príomhshráideanna a bheith leathnaithe amach. Tógadh tithe Seoirseacha galánta in áiteanna uirbeacha agus faoin tuath agus bhí a n-úinéirí nouveau riche mar phátrúin ar na ceardaithe oilte.

Ó thaobh troscáin de, an rogha adhmaid ba ea mahagaine ó na hIndiacha Thiar, cé go raibh gallchnó fós in úsáid. Bhí tionchar mór ag dearthaí Thomas Chippendale (1718-1799), George Hepplewhite (1727-1786), agus Thomas Sheraton (1751-1806) ar dhearadh troscáin.

D’fhorbair stíl Éireannach ar leith ina raibh na tréithe de na cosa caibreoil agus cosa crúca ina bhfuil liathróid. D’éirigh na suíocháin níos caoile ar chúl agus bhídís ciorclach dá bharr. I measc na móitífeanna snoite bhí cloigeann iolair, éin, róiséid, agus sliogáin scolbáilte. De bharr fhás na nasc trádála leis an gCianoirthear tháinig méadú ar an móréileamh a bhí ar an saothar maisiúil Síneach agus laicear Seapánach agus troscán Seapánach.

Ó lár na haoise go dtí deireadh na haoise baineadh úsáid as sróladhmad agus veinírí costasacha eile. Bhí an-tóir ar stíleanna nuachlasaiceacha agus bhí móréileamh ar mhaisiúchán péinteáilte agus múnlaí míne. Rinneadh cúl na gcathaoireacha i gcruthanna éagsúla, ubhchruth, cruth croí agus cruth scéithe ina measc. Rinneadh a ndearadh i gcoitinne a shimpliú agus bhí cosabarrchaolaithe nó cuislithe acu.

Seomra Bia den 18ú hAois

Le linn mo chuid taistil ní fhaca mé níos lú ná ceithre mhias déag don dinnéar, agus seacht gcinn don suipéar.

- Mary Granville (1700-1788), Scríbhneoir

Nuair a aimsíodh bianna éagsúla agus spíosraí, chuir na hoidis nua agus leabhair chócaireachta éagsúla le sásamh na mbéilí san 18ú haois. Mar thoradh ar an méadú a tháinig ar allmhairiú gloine, poircealláin agus gréithe airgid d’eascair na seirbhísí gréithe dinnéir móra agus ilchasta. Bhí miasa boird agus gréagáin nua mar mhaisiúcháin ar an mbord. Tableware spoke volumes about the host's standing in society while dining was governed by strict social rules and occasions.

De réir an “modh Francach” foirimiúil maidir le miasa a chur ar an mbord, cuireadh miasa éagsúla ar an mbord ag an am céanna in áiteanna a bhí leagtha amach. Tar éis do dhuine mias a thriail, chuirfeadh sé an pláta ar aghaidh chuig an duine in aice leis. Ba nós faiseanta é cócaire Francach a fhostú agus d’fhéadfadh sócamais ar nós “ragout cluaise uaineola, fricassée froig, flambé broic” a bheith ar an mbiachlár. Ní raibh broc chomh coitianta sin i leabhair chócaireachta den 18ú haois.

Bhí roinnt teaghlach saibhre a d’fhostaigh sólaisteoir agus cócaire. Mhair na béilí móra ar feadh uaireanta an chloig agus bhí na dosaein de mhiasa i gceist. Sa chéad chúrsa bhí anraithí, stobhaigh, glasraí, éisc bhruite agus feolta a bhí eagraithe timpeall gréagáin. Nuair a críochnaíodh gach cúrsa thug na giollaí isteach “tóg amach na miasa,” a chuir tús agus a chruthaigh blas roimh ré don chéad chúrsa eile. De ghnáth is é a bhí sa dara cúrsa ná píoga coimhthíocha agus blastóga saillte bácáilte eile. Bhí na milseoga ilchasta mar chríoch bhreá don ócáid.


Cláraigh dár nuachtlitir

Coinnigh suas chun dáta

Receive updates on the latest exhibitions